یکی از مشکلات آزاردهنده و در عین حال خطرناک در سیستم ترمز خودرو، کشیده شدن ماشین به یک سمت هنگام ترمزگیری است.
وقتی ترمز می‌گیری و خودرو به جای توقف مستقیم، به سمت راست یا چپ متمایل می‌شود، یعنی فشار ترمز روی چرخ‌ها یکسان توزیع نمی‌شود.
این اتفاق علاوه بر کاهش کنترل خودرو، می‌تواند باعث فرسودگی نامتوازن لنت‌ها، افزایش دمای دیسک و حتی لغزش در ترمزگیری‌های ناگهانی شود.
علت اصلی این مشکل می‌تواند در سیستم هیدرولیک، لنت‌ها، دیسک ترمز، کالیپر یا حتی تنظیمات چرخ‌ها باشد.
در ادامه تمام دلایل احتمالی را به تفکیک بررسی می‌کنیم تا بتوانی با تشخیص دقیق، مشکل را برطرف کنی قبل از اینکه به قطعات دیگر آسیب برسد.
علت اول: اختلاف فشار در مدار ترمز (نشتی یا هوا در لوله‌ها)
سیستم ترمز خودرو به‌صورت هیدرولیکی کار می‌کند؛ یعنی نیروی فشاری که از پدال وارد می‌کنی توسط روغن ترمز از طریق لوله‌ها به چهار چرخ منتقل می‌شود.
در حالت عادی، فشار باید بین هر دو سمت چپ و راست به‌صورت مساوی تقسیم شود تا خودرو در هنگام ترمزگیری به‌صورت مستقیم متوقف شود.
اما اگر در مسیر انتقال روغن به یکی از چرخ‌ها نشتی، هوا یا گرفتگی جزئی وجود داشته باشد، فشار هیدرولیکی در آن سمت کاهش پیدا می‌کند و چرخ دیگر که فشار بیشتری دریافت می‌کند، زودتر قفل می‌شود.
نتیجه‌ی این اتفاق: خودرو هنگام ترمز به همان سمتی کشیده می‌شود که قدرت ترمز بیشتر است.
نشانه‌های وجود هوا یا نشتی در مدار
-
پدال ترمز نرم یا اسفنجی می‌شود.
-
خودرو به‌صورت ناگهانی به چپ یا راست متمایل می‌شود.
-
گاهی با چند بار فشار پدال، وضعیت بهتر می‌شود (علامت وجود هوا در مدار).
-
در صورت نشتی، معمولاً لکه‌های روغن اطراف چرخ‌ها یا زیر خودرو دیده می‌شود.
دلایل ایجاد اختلاف فشار
-
نشتی جزئی از لوله‌ی ترمز یا اتصالات فلزی
-
هواگیری ناقص پس از تعویض لنت یا روغن ترمز
-
ترک خوردگی شیلنگ ترمز مخصوصاً در چرخ‌های جلو
-
گرفتگی مسیر روغن به‌دلیل آلودگی یا ذرات فلزی
روش رفع مشکل
-
بررسی دقیق اتصالات، لوله‌ها و شیلنگ‌ها برای نشتی.
-
هواگیری کامل سیستم ترمز از هر چهار چرخ با ترتیب صحیح (معمولاً از دورترین چرخ نسبت به پمپ شروع می‌شود).
-
در صورت وجود آلودگی یا خوردگی داخلی، لوله‌ی ترمز باید تعویض شود.
-
پس از رفع مشکل، سطح روغن ترمز در مخزن کنترل شود تا در محدوده بین MIN و MAX باشد.
نکته فنی:
در خودروهایی که سیستم ABS دارند، وجود هوا در مدار می‌تواند عملکرد پمپ ABS را مختل کند. در این حالت باید با دستگاه دیاگ مخصوص، سیستم هواگیری شود تا تعادل فشار به‌صورت کامل برقرار شود.
علت دوم: گیر کردن یا خرابی یکی از کالیپرها
کالیپر (Brake Caliper) یکی از قطعات کلیدی در سیستم ترمزهای دیسکی است.
وظیفه‌ی آن این است که با فشار روغن، لنت‌ها را به دیسک بچسباند تا اصطکاک ایجاد و خودرو متوقف شود.
هر چرخ جلوی خودرو معمولاً یک کالیپر دارد که با پیستون و پین‌های متحرک کار می‌کند.
اگر یکی از این کالیپرها درست عمل نکند — مثلاً پیستون آن گیر کرده، زنگ زده یا اورینگ داخلی خشک شده باشد — ترمز در آن سمت ضعیف‌تر عمل می‌کند.
در مقابل، چرخ سالم که ترمزگیری کامل دارد، زودتر قفل می‌شود و خودرو به همان سمت کشیده می‌شود.
علائم خرابی یا گیر کردن کالیپر
-
کشیده شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمز گرفتن.
-
گرم شدن غیرطبیعی یکی از چرخ‌ها (می‌توان با دست یا دستگاه دماسنج بررسی کرد).
-
ساییدگی نامتوازن لنت‌ها؛ لنت در یک سمت بیشتر خورده می‌شود.
-
بوی سوختگی یا دود خفیف از چرخ‌ها بعد از ترمزهای طولانی.
-
در برخی موارد، فرمان خودرو هم کمی می‌لرزد هنگام ترمزگیری.
دلایل فنی گیر کردن کالیپر
-
زنگ‌زدگی یا جرم گرفتن پیستون داخلی به‌دلیل رطوبت در روغن ترمز
-
خرابی گردگیر یا اورینگ و ورود گردوغبار
-
گیر کردن پین‌های راهنما در اثر گریس‌کاری نامناسب یا خشک شدن چربی
-
استفاده از لنت‌های غیراستاندارد با ضخامت بیش از حد مجاز
-
ضربه خوردن کالیپر هنگام باز و بست چرخ یا تصادف
روش رفع و تعمیر
-
باز کردن کامل کالیپر و بررسی پیستون‌ها و پین‌ها.
-
تمیز کردن قطعه با اسپری مخصوص ترمز و بررسی زنگ‌زدگی داخلی.
-
تعویض گردگیر، اورینگ و گریس‌کاری پین‌ها با چربی مخصوص مقاوم به حرارت.
-
در صورت خرابی یا نشتی از پیستون، تعویض کامل کالیپر توصیه می‌شود.
-
بعد از نصب مجدد، باید سیستم ترمز هواگیری و تست فشار شود.
نکته مهم:
در بعضی خودروهای چینی یا کره‌ای، گیرکردن کالیپر ممکن است ابتدا فقط در ترمزهای سبک ظاهر شود و در ترمزهای شدید از بین برود.
این حالت به‌دلیل اصطکاک جزئی در پیستون است که به مرور زمان تشدید می‌شود. اگر در همان مراحل اولیه رفع شود، از هزینه‌ی زیاد و خرابی دیسک جلوگیری می‌کند.
علت سوم: لنت ترمز نامتوازن یا نصب اشتباه لنت
اگر لنت‌های ترمز به‌صورت ناصحیح نصب شده باشن یا از نظر ضخامت، جنس و کیفیت با هم تفاوت داشته باشن، نیروی ترمز روی چرخ‌ها یکسان توزیع نمی‌شه.
در نتیجه، موقع ترمزگیری، سمتی که اصطکاک بیشتری داره زودتر متوقف میشه و خودرو به همون سمت منحرف میشه.
نصب ناصحیح لنت
در بسیاری از خودروها، مخصوصاً مدل‌هایی که سیستم ترمز جلو و عقب متفاوت دارن، جهت نصب لنت‌ها اهمیت زیادی داره.
گاهی مکانیک‌ها به اشتباه جای لنت چپ و راست یا داخل و خارج رو عوض می‌کنن.
در ظاهر مشکلی ایجاد نمی‌کنه، ولی در زمان ترمزگیری باعث توزیع نامتعادل نیرو و کشیده شدن خودرو میشه.
همچنین استفاده از لنت‌های غیر استاندارد یا برندهای متفرقه که ضخامت یا شکل آن‌ها کمی متفاوت با نمونه‌ی اصلی است، می‌تواند باعث کج‌قرارگیری در کالیپر و تماس نامساوی با دیسک شود.
لنت‌های با کیفیت متفاوت در دو محور
یکی از اشتباهات رایج اینه که راننده فقط لنت یک محور (مثلاً جلو) را تعویض می‌کند و محور دیگر هنوز لنت قدیمی دارد.
در این حالت، نیروی ترمزگیری در محور تازه‌تعویض‌شده بیشتر است و خودرو هنگام ترمزگیری سنگین، به همان محور کشیده می‌شود.
اگر این عدم توازن بین چرخ چپ و راست هم باشد، کشیدگی خودرو به یکی از طرفین کاملاً محسوس خواهد بود.
علائم نامتوازن بودن لنت
-
کشیده شدن خودرو در ترمزهای سبک ولی پایداری نسبی در ترمز شدید
-
اختلاف رنگ یا ضخامت بین لنت‌های چپ و راست
-
سایش مورب یا غیریکنواخت روی سطح لنت
-
صدای تق‌تق یا کوبش خفیف هنگام ترمز
-
بوی خاص ناشی از حرارت بیش از حد در یک سمت چرخ
روش تشخیص و رفع مشکل
-
باز کردن لنت‌ها و بررسی ظاهری از نظر ضخامت، ترک یا سایش نامساوی
-
اطمینان از نصب صحیح لنت‌ها در جای خود (داخل، خارج، چپ، راست)
-
استفاده از لنت‌های هم‌برند، هم‌جنس و هم‌تاریخ تولید برای هر دو سمت محور
-
در صورت مشاهده‌ی سایش زاویه‌دار یا ناهماهنگ، باید دیسک‌ها هم تراش یا تعویض شوند
-
همیشه پس از تعویض لنت، فرآیند آب‌بندی اولیه (Bed-in) انجام شود تا سطح تماس کامل شکل بگیرد
نکته مهم:
لنت‌های متفرقه یا بی‌کیفیت ممکن است در ظاهر مشابه باشند، اما در فشار و دمای بالا ضریب اصطکاک متفاوتی ایجاد کنند.
همین تفاوت باعث می‌شود در ترمزگیری‌های شدید، خودرو به سمت لنت قوی‌تر منحرف شود.
به همین دلیل توصیه می‌شود همیشه از برندهای معتبر و دارای استاندارد OEM استفاده شود.
علت چهارم: دیسک ترمز تاب‌دار یا نامسطح (Warped Disc)
دیسک ترمز یا همان صفحه‌ی چرخان فلزی که لنت‌ها به آن می‌چسبند، باید کاملاً صاف و یکنواخت باشد تا اصطکاک به صورت یکسان بین دو لنت پخش شود.
اما در اثر حرارت بالا، فشار ناگهانی یا سایش نامناسب لنت‌ها، ممکن است سطح دیسک دچار تاب‌خوردگی یا ناهمواری شود.
در چنین حالتی، وقتی پدال ترمز را فشار می‌دهی، لنت‌ها در برخی نقاط تماس بیشتری با دیسک دارند و در برخی نقاط کمتر.
این اختلاف تماس باعث می‌شود نیروی ترمز در سمت آسیب‌دیده ضعیف‌تر یا نامنظم عمل کند و خودرو هنگام ترمز به یک سمت خاص کشیده شود.
دلایل تاب داشتن دیسک ترمز
-
ترمزگیری شدید در سرعت بالا (خصوصاً در سرازیری یا رانندگی سنگین)
-
خنک شدن ناگهانی دیسک داغ، مثلاً پاشیدن آب روی چرخ یا شست‌وشوی بلافاصله بعد از رانندگی طولانی
-
استفاده از لنت‌های بی‌کیفیت یا سخت که حرارت زیادی تولید می‌کنند
-
نصب ناصحیح یا سفت کردن غیراستاندارد پیچ‌های چرخ
-
فرسودگی بیش از حد دیسک و کاهش ضخامت آن زیر حد مجاز
علائم تاب داشتن دیسک ترمز
-
لرزش فرمان یا پدال هنگام ترمزگیری
-
کشیده شدن خودرو به یک سمت در سرعت‌های بالا
-
صدای تق‌تق یا ضربه در لحظه‌ی تماس لنت با دیسک
-
سایش ناهماهنگ روی سطح لنت (در یک طرف براق و در طرف دیگر مات)
-
در بررسی چشمی، سطح دیسک موج‌دار یا دارای خطوط شعاعی است
روش تشخیص فنی
-
بالا بردن خودرو و چرخاندن چرخ به‌صورت آزاد؛ اگر حرکت چرخ نوسانی بود، دیسک تاب دارد.
-
استفاده از ساعت اندازه‌گیری انحراف (Dial Gauge) برای اندازه‌گیری دقیق تاب.
-
بررسی ضخامت دیسک با کولیس در چند نقطه برای اطمینان از یکنواختی.
راه‌حل و تعمیر
-
اگر تاب دیسک جزئی باشد، می‌توان با تراش سطحی استاندارد آن را صاف کرد (به شرط اینکه ضخامت نهایی از حد مجاز کمتر نشود).
-
اگر تاب زیاد یا ضخامت پایین است، باید دیسک تعویض شود.
-
پس از نصب دیسک جدید، حتماً باید هر دو سمت محور همزمان تعویض شوند تا توازن کامل برقرار گردد.
-
استفاده از لنت با کیفیت بالا و مقاومت حرارتی مناسب، از تکرار تاب در آینده جلوگیری می‌کند.
نکته کاربردی:
تاب دیسک ترمز نه‌تنها باعث کشیده شدن خودرو می‌شود، بلکه یکی از عوامل اصلی لرزش فرمان و صدای ترمز در سرعت‌های بالاست.
در بسیاری از خودروهای داخلی، مانند پژو ۴۰۵ و دنا، این مشکل شایع است و اغلب به خاطر نصب چرخ با گشتاور غیر استاندارد ایجاد می‌شود.
علت پنجم: تنظیم نبودن زوایای چرخ (فرمان و سیستم تعلیق)
یکی از دلایل پنهان ولی بسیار مؤثر در کشیده شدن خودرو هنگام ترمز، به‌هم خوردن تنظیم زوایای چرخ‌ها است.
در خودرو، زوایای مختلفی مثل کمبر (Camber)، تو (Toe) و کستر (Caster) وجود دارد که هرکدام نقش خاصی در تعادل و پایداری دارند.
اگر یکی از این زوایا از محدوده‌ی استاندارد خارج شود، در زمان ترمزگیری فشار وارد بر لنت‌ها و سطح تماس لاستیک با جاده متعادل نخواهد بود و خودرو به یک سمت می‌کشد.
دلایل به‌هم خوردن تنظیم فرمان و چرخ‌ها
-
برخورد شدید چرخ با جدول یا دست‌انداز
-
ضربه در محور جلو یا سیستم تعلیق
-
فرسودگی بوش‌ها، سیبک فرمان یا طبق‌ها
-
تعویض غیراستاندارد کمک‌فنر یا قطعات جلوبندی
-
استفاده از لاستیک‌های غیریکسان یا ساییده‌شده در یک سمت
علائم تنظیم نبودن زوایای چرخ
-
کشیده شدن خودرو حتی بدون ترمز (در رانندگی مستقیم)
-
ساییدگی مورب یا نقطه‌ای در سطح لاستیک
-
فرمان خودرو در حالت مستقیم، کمی به یک سمت متمایل است
-
در ترمزگیری، کشیدگی بیشتر و واکنش نامتعادل فرمان
-
در بعضی موارد صدای تق‌تق یا لرزش از محور جلو
اثر تنظیم نبودن بر عملکرد ترمز
وقتی یکی از چرخ‌ها زاویه‌ی نامناسب دارد، سطح تماس لاستیک آن با زمین کمتر می‌شود.
در نتیجه، وقتی ترمز می‌گیری، نیروی اصطکاک بین چرخ و جاده در آن سمت کمتر است و چرخ مقابل زودتر قفل می‌شود.
همین اختلاف باعث انحراف خودرو در ترمزگیری و افزایش مسافت توقف می‌شود.
روش تشخیص و رفع مشکل
-
بازدید ظاهری لاستیک‌ها برای بررسی سایش نامتوازن.
-
تنظیم کامل فرمان و زوایای چرخ با دستگاه دیجیتال.
-
بررسی سلامت طبق‌ها، سیبک‌ها، کمک‌فنر و بوش‌های جلوبندی.
-
اطمینان از یکنواخت بودن باد لاستیک‌ها در هر دو محور.
-
بعد از تنظیم فرمان، تست ترمز روی سطح صاف انجام شود تا توازن فشار تأیید گردد.
نکته کاربردی:
در بسیاری از خودروها (مخصوصاً چینی و کره‌ای‌ها)، اگر بعد از تعویض کمک‌فنر یا طبق، فرمان تنظیم نشود، حتی با سیستم ترمز کاملاً سالم، کشیده شدن در ترمز اجتناب‌ناپذیر است.
بنابراین همیشه پس از هر تعمیر جلوبندی، تنظیم فرمان دیجیتال انجام دهید تا خطای زاویه‌ای بر عملکرد ترمز اثر نگذارد.
علت ششم: اختلاف فشار باد یا نوع لاستیک‌ها
در ظاهر ممکنه ارتباط مستقیمی بین فشار باد لاستیک و سیستم ترمز وجود نداشته باشه، اما در عمل، پایداری و توزیع نیروی ترمز کاملاً به وضعیت لاستیک‌ها وابسته است.
وقتی فشار باد در دو چرخ جلو یا عقب برابر نباشد، سطح تماس لاستیک با زمین متفاوت می‌شود.
سمتی که باد کمتری دارد، اصطکاک بیشتری با زمین دارد و زودتر قفل می‌کند، در حالی که سمت دیگر دیرتر متوقف می‌شود.
نتیجه: خودرو در زمان ترمزگیری به سمت لاستیکی که باد کمتری دارد کشیده می‌شود.
دلایل اختلاف فشار یا وضعیت لاستیک‌ها
-
تنظیم نکردن منظم باد لاستیک‌ها (به‌ویژه قبل از سفر یا تغییر فصل)
-
وجود نشتی جزئی در یکی از لاستیک‌ها
-
استفاده از لاستیک‌های فرسوده یا تاریخ‌گذشته
-
نصب لاستیک‌های مختلف از نظر برند، اندازه یا طرح آج در یک محور
-
جابجایی اشتباه لاستیک‌ها بین محور جلو و عقب بدون تراز مجدد
علائم مرتبط با لاستیک
-
کشیده شدن خودرو به یک سمت حتی در مسیر مستقیم
-
لرزش خفیف در فرمان هنگام ترمزگیری
-
اختلاف در میزان ساییدگی سطح آج
-
صدای ساییدگی یا تق‌تق از محور جلو در زمان ترمز
-
عملکرد ناپایدار خودرو در مسیر خیس یا ناهموار
روش رفع مشکل
-
بررسی فشار باد هر چهار لاستیک و تنظیم آن طبق دفترچه‌ی خودرو (معمولاً بین ۳۰ تا ۳۵ PSI).
-
در صورت وجود لاستیک‌های فرسوده، تعویض جفتی در محور مربوطه انجام شود تا توازن حفظ شود.
-
از نصب لاستیک با طرح آج یا سایز متفاوت در محورهای یکسان خودداری کنید.
-
بعد از تنظیم باد و تراز لاستیک‌ها، تست ترمز در مسیر صاف و بدون ترافیک انجام دهید.
نکته فنی:
اگر همه‌چیز در سیستم ترمز سالم است ولی هنوز خودرو به یک سمت منحرف می‌شود، اول از همه باد لاستیک‌ها را بررسی کنید.
در بسیاری از موارد، فقط اختلاف ۲ تا ۳ PSI بین دو سمت جلو، باعث انحراف محسوس در ترمزگیری می‌شود.
جمع‌بندی
کشیده شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمزگیری، نشانه‌ی واضحی از ناهم‌ترازی در عملکرد سیستم ترمز است.
این وضعیت نه‌تنها کنترل خودرو را سخت می‌کند، بلکه در ترمزهای ناگهانی می‌تواند منجر به لغزش، تصادف یا فرسودگی زودرس لنت‌ها و دیسک‌ها شود.
در طول مقاله دیدیم که علت‌های احتمالی این مشکل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
-
اختلاف فشار در مدار ترمز یا وجود هوا در لوله‌ها
-
گیرکردن یا خرابی یکی از کالیپرها
-
نصب نادرست یا نامتوازن بودن لنت‌ها
-
تاب داشتن یا ناهمواری سطح دیسک ترمز
-
به‌هم خوردن تنظیم زوایای چرخ‌ها
-
اختلاف فشار باد یا تفاوت در نوع لاستیک‌ها
هرکدام از این عوامل می‌تواند به‌تنهایی باعث انحراف خودرو شود، اما در بسیاری از مواقع چند علت به‌صورت همزمان وجود دارد.
به همین دلیل، تشخیص دقیق باید توسط تعمیرکار حرفه‌ای انجام شود تا تمام اجزا — از پمپ و شیلنگ گرفته تا لنت و دیسک — مورد بررسی قرار بگیرند.
توصیه تخصصی
اگر هنگام ترمزگیری حتی کمی حس کردید خودرو از مسیر مستقیم منحرف می‌شود،
بهتر است سریعاً وضعیت لنت‌ها، دیسک‌ها و تنظیم باد لاستیک را بررسی کنید.
تعمیر زودهنگام معمولاً با هزینه‌ای جزئی انجام می‌شود، اما بی‌توجهی می‌تواند به تعویض کامل دیسک یا کالیپر منجر شود.
خرید لنت و قطعات ترمز استاندارد از شهر لنت
برای اینکه سیستم ترمز همیشه در حالت متعادل و ایمن کار کند، استفاده از لنت و قطعات اصلی ضروری است.
در فروشگاه تخصصی شهر لنت می‌توانید انواع لنت ترمز جلو و عقب برای خودروهای داخلی و وارداتی را به‌صورت مستقیم و با تضمین اصالت تهیه کنید.
برندهای معتبر موجود در شهر لنت:
-
پارس لنت صادراتی
-
آفورتیس
-
هایکیو کره‌ای
-
الیگ ژاپن
-
MB Korea
-
جهان لنت
-
رویین صنعت
ارسال فوری به سراسر کشور | تحویل سریع در مشهد
با انتخاب برند مناسب از شهر لنت، هم از کشیده شدن خودرو جلوگیری می‌کنید و هم عمر سیستم ترمزتان افزایش پیدا می‌کند.
نظرات کاربران