شاید برایت پیش آمده باشد که صبح، هنگام اولین حرکت خودرو،
در لحظه‌ی ترمزگیری صدایی شبیه سوت یا جیغ از چرخ‌ها بشنوی؛
اما بعد از چند دقیقه رانندگی، صدا کاملاً قطع شود.

این اتفاق طبیعی است و در بیشتر خودروها، مخصوصاً در هوای سرد یا مرطوب، رخ می‌دهد.
در واقع، صدای لنت ترمز در صبح نتیجه‌ی تغییرات دما، رطوبت و واکنش مواد لنت با سطح دیسک است.
در ادامه دقیق‌تر بررسی می‌کنیم چرا این صدا ایجاد می‌شود و چطور می‌توان آن را کاهش داد.

۱. تشکیل لایه‌ی رطوبت روی دیسک در طول شب

در طول شب، مخصوصاً در فصول سرد یا در پارکینگ‌های روباز،
سطح دیسک ترمز در معرض رطوبت هوا قرار می‌گیرد.
این رطوبت به‌صورت یک لایه‌ی نازک روی دیسک می‌نشیند.
وقتی صبح برای اولین بار ترمز می‌گیری،
لنت در تماس با این لایه‌ی نازک آب قرار می‌گیرد و صدای سوت‌مانند تولید می‌شود.

این صدا معمولاً در اولین ۲ تا ۳ ترمز پس از حرکت شنیده می‌شود و به‌محض خشک شدن سطح دیسک، از بین می‌رود.

۲. زنگ‌زدگی سطحی دیسک ترمز

اگر خودرو چند ساعت یا چند روز بدون حرکت بماند،
سطح دیسک‌ها به‌دلیل رطوبت محیط، کمی زنگ می‌زند.
وقتی لنت روی این سطح زنگ‌زده تماس پیدا می‌کند،
اصطکاک بین فلز و لایه‌ی زنگ باعث ایجاد صدای جیغ یا خش‌خش می‌شود.

این زنگ معمولاً سطحی است و پس از چند ترمز سبک از بین می‌رود،
اما اگر خودرو مدت زیادی بدون استفاده بماند،
زنگ‌زدگی می‌تواند باعث خوردگی سطح دیسک و حتی لرزش خفیف در ترمزگیری شود.

۳. سردی بیش از حد لنت و دیسک در صبح

در دمای پایین، جنس مواد اصطکاکی لنت (به‌ویژه لنت‌های نیمه‌فلزی)
سفت‌تر می‌شود و چسبندگی اولیه‌شان کاهش می‌یابد.
وقتی دیسک هم سرد باشد، اصطکاک به‌صورت ناهموار ایجاد می‌شود
و صدایی شبیه سوت یا تق‌تق تولید می‌کند.

نکته مهم:
اگر از لنت‌های سرامیکی یا ارگانیک استفاده می‌کنی، احتمال بروز این صدا در هوای سرد کمتر است.
اما لنت‌های نیمه‌فلزی یا متالیک معمولاً در صبح زود، صدای بیشتری دارند چون نیاز به گرم شدن اولیه دارند.

۴. گرد و غبار، دوده یا آلودگی سطح لنت

وقتی شب در فضای باز پارک می‌کنی، ذرات ریز گرد و خاک یا آلودگی هوا
روی لنت و دیسک می‌نشینند.
در اولین ترمز صبح، این ذرات بین سطح تماس قرار می‌گیرند و
باعث صدای خش‌خش یا جیر خفیف می‌شوند.

راه‌حل ساده:
هر چند هفته یک‌بار، شست‌وشوی ملایم رینگ و چرخ‌ها با آب تمیز (بدون شوینده قوی)
باعث می‌شود سطح تماس لنت و دیسک تمیز و بی‌صدا باقی بماند.

۵. نبود گریس مخصوص پشت لنت ترمز

یکی از رایج‌ترین دلایل صدای لنت، مخصوصاً بعد از خواب شبانه خودرو،
نبود گریس ضدصدا (Brake Grease) در پشت لنت است.
این گریس یک لایه‌ی نازک بین لنت و پیستون کالیپر ایجاد می‌کند
و جلوی لرزش‌های ریز و صدای جیغ‌مانند را می‌گیرد.

وقتی این گریس وجود نداشته باشد، لنت در اولین ترمزهای صبحگاهی
به‌دلیل اصطکاک خشک و تماس فلز با فلز، صدای تیز تولید می‌کند.

راه‌حل: هنگام نصب لنت جدید،
پشت لنت‌ها را با مقدار کمی گریس مخصوص دما بالا آغشته کن.
از گریس معمولی استفاده نکن چون در حرارت بالا تجزیه می‌شود و باعث آلودگی سیستم ترمز خواهد شد.

۶. لق بودن یا حرکت آزاد بیش از حد لنت در محل نصب

در برخی موارد، لنت درون پایه‌ی کالیپر به‌درستی جا نمی‌افتد یا خار نگهدارنده شل می‌شود.
وقتی خودرو در حالت سکون بوده و لنت‌ها سردند،
این لقی باعث ضربه‌ی ریز در لحظه‌ی اولین ترمزگیری می‌شود.
با گرم شدن سیستم، فلز کمی منبسط می‌شود و صدا از بین می‌رود.

نشانه: اگر صدای "تق‌تق" یا "کلیک" فقط در ترمز اول صبح شنیده می‌شود،
احتمال زیاد مربوط به همین لقی جزئی است.
برای رفع کامل، باید خارهای لنت و جایگاه فلزی کالیپر تمیز و گریس‌کاری شوند.

۷. جنس لنت و متریال ترکیبی آن

همه‌ی لنت‌ها یکسان نیستند.
برخی از لنت‌های ارزان یا تقلبی از مواد با چسبندگی ضعیف ساخته می‌شوند
که در دماهای پایین اصطکاک کافی ندارند.
این موضوع باعث می‌شود در اولین ترمزهای صبحگاهی،
صداهای سوت یا جیغ به گوش برسد.

در مقابل:
لنت‌های برند معتبر مثل پارس لنت صادراتی، افورتیس، الیگ، امکو، هایکیو
دارای ترکیب‌های استانداردی هستن که حتی در هوای سرد هم اصطکاک متعادل تولید می‌کنن
و صدا نمی‌دن.

پس اگر صدای صبحگاهی دائمیه،
احتمال زیاد لنت نصب‌شده کیفیت پایینی داره یا متناسب با نوع خودرو نیست.

۸. لنت‌های بدون شیم (Shim) یا صفحه ضدصدا

پشت بعضی از لنت‌ها، صفحه‌ای فلزی یا لاستیکی نازک به نام Shim وجود داره
که لرزش صوتی رو جذب می‌کنه.
در لنت‌های فیک یا بی‌کیفیت، این صفحه وجود نداره یا به‌درستی چسبیده نشده.
در نتیجه در اولین تماس سرد، لرزش صوتی تقویت میشه و صدای “جیغ” ایجاد می‌کنه.

راه‌حل: همیشه از لنت‌هایی استفاده کن که دارای Shim Plate استاندارد هستن
(در برندهای اصلی معمولاً با لوگوی شرکت درج شده).

۹. نصب نادرست یا تمیز نکردن سطح دیسک هنگام تعویض لنت

اگر موقع نصب لنت جدید، سطح دیسک تمیز نشده باشه
یا باقی‌مانده‌ی گرد لنت قبلی روش مونده باشه،
در تماس اولیه‌ی صبحگاهی صدای سوت یا تق‌تق به گوش می‌رسه.

دیسک‌های چرب‌شده با دست یا گریس هم همین اثر رو دارن.
با چند ترمز گرم صدای موقت ممکنه از بین بره،
اما در طولانی‌مدت باعث لعاب گرفتن سطح لنت و کاهش قدرت ترمز میشه.

۱۰. سیستم ترمز در خودروهای تازه‌کارکرد (Run-In)

اگر خودرو یا لنت تازه نصب شده باشه،
سطح تماس بین لنت و دیسک هنوز به‌طور کامل یکنواخت نشده.
در اولین ترمزهای صبحگاهی،
این ناهماهنگی سطح باعث ارتعاش خفیف و صدای سوت کوتاه میشه.

این صدا معمولاً بعد از ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر رانندگی نرم از بین میره
و بخشی از فرآیند طبیعی آب‌بندی لنت محسوب میشه.

۱۱. راهکارهای مؤثر برای کاهش صدای لنت در صبح

اگر صبح‌ها صدای ترمز اذیتت می‌کنه، با رعایت چند نکته ساده می‌تونی تقریباً به‌طور کامل اون رو برطرف کنی:

الف) قبل از حرکت، چند ترمز سبک بگیر

با دو یا سه ترمز ملایم در ابتدای مسیر، سطح دیسک خشک و گرم میشه
و صدای سوت یا جیغ در همان چند ثانیه‌ی اول از بین میره.

ب) استفاده از اسپری تمیزکننده دیسک (Brake Cleaner)

این اسپری‌ها مخصوص از بین بردن گرد و چربی روی دیسک هستن.
هر چند ماه یک‌بار (به‌ویژه در فصل بارندگی)
چرخ‌ها رو باز کن و سطح دیسک و لنت رو با این اسپری تمیز کن تا از تشکیل لایه‌ی رطوبت و گرد جلوگیری بشه.

ج) انتخاب برند معتبر لنت

بیش از ۷۰٪ صدای صبحگاهی به‌دلیل متریال نامناسب لنت‌هاست.
لنت‌های برند معتبر مثل پارس لنت صادراتی، افورتیس، الیگ، هایکیو، امکو و های‌تک کره‌ای
دارای ترکیبات کنترل حرارتی و ضدصدا هستن که در دماهای سرد هم عملکرد پایداری دارن.

د) استفاده از گریس مخصوص پشت لنت

در هر بار سرویس یا تعویض لنت،
پشت لنت‌ها رو با مقدار کمی گریس ضدصدا آغشته کن.
این کار لرزش صوتی رو از بین می‌بره و طول عمر سیستم ترمز رو افزایش میده.

هـ) پارک در مکان خشک یا سرپوشیده

اگر در مناطق مرطوب زندگی می‌کنی،
تلاش کن خودرو رو شب‌ها در پارکینگ یا محیط خشک پارک کنی.
رطوبت شبانه عامل اصلی زنگ‌زدگی سطح دیسک و تولید صدای صبحگاهی است.

و) سرویس دوره‌ای ترمز و کالیپر

هر ۲۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر، ترمز خودرو باید بازدید کامل بشه:
تمیزکاری پیستون‌ها، خارها، گریس‌کاری نقاط تماس و بررسی ضخامت لنت.
بسیاری از صداهای سرد صبحگاهی ناشی از گیر کردن کالیپر یا عدم برگشت آزاد لنت‌هاست.

۱۲. جمع‌بندی نهایی

صدای لنت ترمز در صبح معمولاً نشانه‌ی خرابی نیست،
بلکه نتیجه‌ی طبیعی رطوبت، سردی و شرایط اولیه تماس بین لنت و دیسک است.
اما اگر این صدا مداوم یا بلند است، احتمال مشکلاتی مثل نصب اشتباه، کیفیت پایین لنت یا نبود گریس وجود دارد.

به‌طور خلاصه:

• صدای کوتاه و خفیف در چند دقیقه اول طبیعی است.

• صدای بلند، تکراری یا تق‌تق در هر ترمز نشانه‌ی ایراد فنی است.

• با انتخاب برند استاندارد، گریس‌کاری درست و نگهداری منظم، می‌توان این صدا را کاملاً از بین برد.

در نهایت، یک سیستم ترمز بی‌صدا یعنی سیستم سالم.
و فروشگاه شهر لنت با ارائه‌ی لنت‌های باکیفیت و اصل،
مطمئن‌ترین منبع برای انتخاب و خرید لنت‌های مناسب خودروهای داخلی و وارداتی است.