خیلی از رانندهها فقط در زمستان با این صحنه روبهرو میشوند:
ترمز دستی را میکشی، خودرو را پارک میکنی، همهچیز عادی است؛
اما صبح که برمیگردی، یا ترمز دستی آزاد نمیشود،
یا خودرو با زور راه میافتد،
یا صدای تق و کشیده شدن از عقب شنیده میشود.
این مشکل اتفاقی نیست و معمولاً ریشهاش مستقیم به سرما، رطوبت و ساختار ترمز دستی برمیگردد.
ساختار ترمز دستی و حساسیت آن به سرما
برخلاف ترمز پایی که هیدرولیکی است، ترمز دستی معمولاً:
-
با سیم یا کابل فلزی کار میکند
-
حرکت مکانیکی دارد
-
قطعاتش در معرض هوا، آب و گلولای است
همین ویژگیها باعث میشود ترمز دستی در زمستان بیشتر از ترمز پایی آسیبپذیر باشد.
یخزدگی سیم ترمز دستی؛ شایعترین دلیل
در روزهای سرد، مخصوصاً بعد از بارندگی یا شستوشوی خودرو:
-
آب وارد روکش سیم ترمز دستی میشود
-
شب دما پایین میآید
-
آب داخل سیم یا اطراف مکانیزم یخ میزند
وقتی یخ تشکیل شود:
-
سیم بهدرستی حرکت نمیکند
-
ترمز دستی آزاد نمیشود
-
یا با تأخیر و فشار زیاد رها میشود
این مشکل در خودروهایی که زیاد در فضای باز پارک میشوند، شایعتر است.
رطوبت و زنگزدگی در مجموعه ترمز عقب
در بسیاری از خودروها، ترمز دستی روی محور عقب عمل میکند؛ جایی که:
-
کمتر گرم میشود
-
دیرتر خشک میشود
-
بیشتر در معرض رطوبت است
در زمستان:
-
رطوبت شبانه روی قطعات مینشیند
-
زنگزدگیهای ریز ایجاد میشود
-
لنت یا کفشک ترمز دستی به دیسک یا کاسه میچسبد
نتیجه این چسبندگی:
-
آزاد نشدن کامل ترمز دستی
-
صدای کشیده شدن
-
حرکت سخت خودرو در شروع حرکت
کشیدن بیشازحد ترمز دستی در سرما
یکی از اشتباهات رایج در زمستان این است که راننده:
-
ترمز دستی را خیلی محکم میکشد
-
مخصوصاً روی سطح شیبدار یا یخزده
در سرما، وقتی قطعات منقبض میشوند:
-
فشار اضافی باعث گیر کردن مکانیزم میشود
-
رها شدن ترمز سختتر میشود
-
احتمال یخزدگی و چسبندگی بیشتر میشود
در واقع، همان فشاری که در تابستان مشکلی ایجاد نمیکند، در زمستان دردسرساز میشود.
مشکل در خودروهایی با ترمز دستی کابلی قدیمیتر
در خودروهای قدیمیتر:
-
روکش سیمها خشک یا ترکخورده است
-
گریس داخل کابل از بین رفته
-
حرکت سیم روان نیست
در زمستان، این وضعیت تشدید میشود و ترمز دستی:
-
دیر آزاد میشود
-
ناقص رها میشود
-
یا اصلاً رها نمیشود
این خودروها بیشترین آمار خرابی ترمز دستی در فصل سرما را دارند.
چرا بعضی وقتها ترمز دستی صدا میدهد ولی آزاد است؟
گاهی ترمز دستی ظاهراً آزاد شده، اما:
-
صدای ساییدگی از عقب میآید
-
خودرو کمی سنگین حرکت میکند
این حالت معمولاً بهخاطر:
-
چسبندگی موقت لنت یا کفشک
-
یخزدگی جزئی
-
یا زنگ سطحی دیسک یا کاسه
بعد از چند متر حرکت، صدا از بین میرود؛
اما این نشانه سالم بودن سیستم نیست، فقط یعنی مشکل موقتی بوده.
چه زمانی مشکل ترمز دستی در زمستان خطرناک میشود؟
اگر:
-
ترمز دستی اصلاً آزاد نشود
-
خودرو با فشار زیاد حرکت کند
-
بوی سوختگی از عقب بیاید
-
یا بعد از چند دقیقه رانندگی، چرخ عقب داغ شود
یعنی ترمز دستی هنوز درگیر است و ادامه رانندگی میتواند:
-
به لنت یا کفشک آسیب بزند
-
دیسک یا کاسه را خراب کند
-
مصرف سوخت را بالا ببرد
آیا در زمستان بهتر است ترمز دستی را نکشیم؟
پاسخ کوتاه این است: بستگی دارد.
در زمستان، کشیدن یا نکشیدن ترمز دستی باید هوشمندانه باشد، نه عادتمحور.
اگر شرایط اینهاست:
-
دمای هوا زیر صفر است
-
احتمال یخزدگی وجود دارد
-
خودرو در فضای باز پارک میشود
-
ترمز دستی قبلاً سابقه گیر کردن داشته
در این حالت، کشیدن محکم ترمز دستی میتواند دردسرساز شود.
راهحل منطقیتر در این شرایط:
-
خودرو را در دنده (برای دستی) یا حالت P (برای اتومات) بگذار
-
اگر سطح شیبدار است، فرمان را به سمت جدول بچرخان
-
در صورت امکان، از مانع چرخ استفاده کن
-
ترمز دستی را خیلی سبک بکش یا اصلاً نکش
اما اگر:
-
هوا خیلی سرد نیست
-
خودرو در پارکینگ سرپوشیده است
-
ترمز دستی سالم و سرویسشده است
کشیدن ترمز دستی مشکلی ایجاد نمیکند.
روش درست پارک کردن خودرو در هوای سرد
پارک درست در زمستان، نصف مشکل ترمز دستی را حل میکند.
چند نکته ساده اما مهم:
-
بعد از رانندگی طولانی، بلافاصله ترمز دستی را محکم نکش
-
اگر از شستوشوی خودرو آمدهای، اجازه بده کمی خشک شود
-
روی برف یا یخ مستقیم پارک نکن؛ اگر شد، سطح را تمیز کن
-
اگر شب خیلی سرد است، فشار اضافی به ترمز دستی وارد نکن
این کارها کمک میکند:
-
رطوبت در سیستم باقی نماند
-
یخزدگی اتفاق نیفتد
-
مکانیزم ترمز دستی آزاد بماند
نقش سرویس دورهای در جلوگیری از خرابی ترمز دستی
خیلی از مشکلات زمستانی ترمز دستی، نتیجه سرویس نشدن در ماههای گرمتر است.
مواردی که باید بررسی شوند:
-
سلامت و روان بودن سیم ترمز دستی
-
سالم بودن روکش سیمها
-
گریسکاری مناسب کابل و مکانیزم
-
تنظیم درست ترمز دستی (نه خیلی سفت، نه خیلی شل)
ترمز دستی که:
-
خشک باشد
-
تنظیمش اشتباه باشد
-
یا سیمش زنگزده باشد
در زمستان زودتر از هر چیز دیگری خراب میشود.
تفاوت ترمز دستی در خودروهای دیسکی و کاسهای در زمستان
در خودروهایی که:
-
ترمز عقب کاسهای دارند
-
یا ترمز دستی بهصورت کفشک داخل دیسک عمل میکند
احتمال چسبندگی و گیر کردن بیشتر است.
چرا؟
-
فضای بستهتر
-
تخلیه رطوبت سختتر
-
گرم نشدن سریع در رانندگی کوتاه
در این خودروها:
-
آزاد نشدن ترمز دستی شایعتر است
-
صدای کشیده شدن بیشتر دیده میشود
در مقابل، سیستمهایی که طراحی بهتری دارند، کمتر دچار این مشکل میشوند، اما مصون نیستند.
اگر ترمز دستی در زمستان گیر کرد، چه کار کنیم؟
اگر صبح دیدی ترمز دستی آزاد نمیشود:
-
با زور گاز نده
-
چند بار آرام اهرم ترمز دستی را بالا و پایین کن
-
اگر ممکن است، کمی خودرو را جلو و عقب بده
-
صبر کن تا کمی دما بالا برود
گاز دادن شدید میتواند:
-
سیم را بکشد
-
کفشک را خراب کند
-
یا دیسک و لنت را بسوزاند
اگر مشکل تکرار شد، یعنی سیستم نیاز به سرویس دارد.
نشانههایی که میگویند ترمز دستی در زمستان مشکلدار است
به این نشانهها بیتفاوت نباش:
-
آزاد شدن سخت یا با صدا
-
حرکت سنگین خودرو بعد از رها کردن ترمز دستی
-
بوی داغی از عقب خودرو
-
داغ شدن یکی از چرخهای عقب
-
صدای ساییدگی در چند دقیقه اول حرکت
اینها هشدارند، نه اتفاق طبیعی زمستان.
جمعبندی
مشکل ترمز دستی در زمستان اتفاقی نیست و معمولاً نتیجهی سرما، رطوبت و ساختار مکانیکی این سیستم است. بر خلاف ترمز پایی که هیدرولیکی است، ترمز دستی با سیم و قطعات مکانیکی کار میکند و همین موضوع باعث میشود در هوای سرد آسیبپذیرتر باشد.
در زمستان، عواملی مثل:
-
نفوذ آب و یخزدگی داخل سیم ترمز دستی
-
رطوبت و زنگزدگی در ترمزهای عقب
-
کشیدن بیشازحد ترمز دستی در هوای سرد
-
خشک بودن یا سرویسنشده بودن کابلها
باعث میشوند ترمز دستی دیر آزاد شود، ناقص رها شود یا حتی کاملاً گیر کند. این وضعیت اگر نادیده گرفته شود،
میتواند به خرابی لنت یا کفشک عقب، داغ شدن چرخها و افزایش مصرف سوخت منجر شود.
در فصل سرما، استفاده از ترمز دستی باید هوشمندانه باشد. در شبهای خیلی سرد یا پارک طولانی در فضای باز،
بهتر است بهجای کشیدن محکم ترمز دستی، از دنده یا حالت پارک استفاده شود و فشار اضافی به سیستم وارد نشود.
همچنین سرویس دورهای، تنظیم صحیح و گریسکاری سیم ترمز دستی قبل از شروع زمستان، نقش مهمی در جلوگیری از این مشکلات دارد.
در نهایت، ترمز دستیای که در تابستان بیدردسر کار میکند، اگر در زمستان مورد توجه قرار نگیرد، میتواند به یکی از آزاردهندهترین مشکلات خودرو تبدیل شود.
کمی دقت در پارک کردن و نگهداری، جلوی بیشتر این دردسرها را میگیرد.
نظرات کاربران