سیستم ترمز، خط اول ایمنی خودرو در برابر خطرات جاده‌ای است. راننده ممکن است هر روز ده‌ها بار از ترمز استفاده کند، اما اغلب تا زمانی که مشکلی پیش نیاید، به علائم هشدار توجهی نمی‌کند. واقعیت این است که بی‌توجهی به نشانه‌های کوچک می‌تواند به نقص کامل سیستم ترمز و حتی حوادث جبران‌ناپذیر منجر شود.
شناخت علائم خرابی ترمز به شما کمک می‌کند قبل از وقوع حادثه، مشکل را شناسایی و رفع کنید. در این مقاله به بررسی ۱۰ علامت مهم و پر تکرار خرابی سیستم ترمز می‌پردازیم که نباید هیچ‌گاه نادیده گرفته شوند.
۱. صدای سوت یا جیغ در ترمزگیری
یکی از اولین نشانه‌های خرابی یا فرسودگی لنت‌ها، صدای سوت یا جیغ هنگام ترمزگیری است.
دلایل اصلی:
-
آب‌بندی لنت نو: طبیعی است و معمولاً بعد از ۲۰۰–۳۰۰ کیلومتر از بین می‌رود.
-
تمام شدن لنت: وقتی سطح اصطکاکی لنت تمام می‌شود و فلز زیرین به دیسک می‌خورد.
-
لنت تقلبی یا بی‌کیفیت: به دلیل مواد اولیه نامرغوب خیلی سریع داغ می‌شود و صدا تولید می‌کند.
-
آلودگی یا گرد و غبار روی دیسک: می‌تواند صدای موقتی ایجاد کند.
چه باید کرد؟
-
اگر صدا کوتاه‌مدت و تازه بعد از تعویض لنت باشد → طبیعی است.
-
اگر صدا دائمی و تیز باشد → باید لنت و دیسک فوراً بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند.
۲. صدای فلز به فلز (نشانه تمام شدن لنت)
نشانه چیست؟
وقتی لنت ترمز کاملاً ساییده شده و سطح اصطکاکی آن از بین رفته باشد، فلز زیرین لنت مستقیماً با دیسک تماس پیدا می‌کند. این حالت یک صدای بلند، تیز و فلزی ایجاد می‌کند که با هر بار ترمزگیری شنیده می‌شود.
چرا خطرناک است؟
-
آسیب جدی به دیسک ترمز: تماس فلز لنت با دیسک باعث ایجاد شیارهای عمیق و حتی تاب برداشتن دیسک می‌شود.
-
کاهش شدید ایمنی: چون دیگر اصطکاک کافی برای متوقف کردن خودرو وجود ندارد.
-
افزایش هزینه تعمیر: در این شرایط معمولاً هم لنت باید تعویض شود و هم دیسک تراش یا تعویض گردد.
دلایل اصلی بروز این علامت
-
بی‌توجهی به هشدارهای قبلی مثل صدای سوت یا لرزش پدال.
-
استفاده طولانی از لنت فرسوده.
-
رانندگی پرشتاب و ترمزگیری‌های شدید بدون تعویض به‌موقع لنت.
چه باید کرد؟
-
در صورت شنیدن این صدا، بلافاصله رانندگی را متوقف کنید و خودرو را به مکانیک برسانید.
-
لنت‌ها باید فوراً تعویض شوند و دیسک نیز بررسی شود.
-
برای پیشگیری، بهتر است لنت‌ها هر ۲۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر یا در سرویس‌های دوره‌ای کنترل شوند.
۳. لرزش فرمان یا پدال هنگام ترمزگیری
نشانه چیست؟
وقتی راننده ترمز می‌گیرد و فرمان یا پدال ترمز شروع به لرزش می‌کند، یعنی یک مشکل مکانیکی یا سطحی در سیستم ترمز وجود دارد. این لرزش معمولاً در سرعت‌های بالا بیشتر احساس می‌شود و رانندگی را ناایمن می‌کند.
دلایل اصلی لرزش
-
تاب داشتن دیسک ترمز (Warped Rotor)
-
رایج‌ترین دلیل لرزش فرمان یا پدال.
-
وقتی دیسک به دلیل داغ شدن بیش‌ازحد یا خنک شدن ناگهانی تاب بردارد، تماس لنت با آن یکنواخت نخواهد بود و لرزش ایجاد می‌شود.
-
-
سطح ناهموار یا خط افتاده روی دیسک
-
تماس نامنظم باعث ضربه زدن لنت به دیسک می‌شود.
-
-
فرسودگی یا نصب اشتباه لنت‌ها
-
اگر لنت‌ها درست جا نیفتاده باشند یا سطح آن‌ها ساییدگی نامنظم داشته باشد، پدال یا فرمان می‌لرزد.
-
-
مشکل در سیستم تعلیق یا جلوبندی
-
خرابی بوش‌ها یا سیبک‌ها می‌تواند لرزش فرمان را در هنگام ترمزگیری تشدید کند.
-
چرا خطرناک است؟
-
لرزش مداوم به معنی عملکرد غیر یکنواخت ترمز است → فاصله توقف خودرو بیشتر می‌شود.
-
باعث استهلاک سریع‌تر لنت و دیسک می‌شود.
-
در شرایط اضطراری، کنترل فرمان سخت‌تر خواهد شد.
چه باید کرد؟
-
بررسی دیسک ترمز: در صورت تاب داشتن باید تراش یا تعویض شود.
-
بررسی لنت‌ها: لنت‌های فرسوده یا نامناسب تعویض شوند.
-
بررسی سیستم تعلیق: اگر ایراد از جلوبندی باشد، باید قطعات معیوب تعمیر یا تعویض گردند.
۴. کشیده شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمزگیری
نشانه چیست؟
وقتی پدال ترمز را فشار می‌دهید و خودرو به‌جای توقف مستقیم، به سمت راست یا چپ کشیده می‌شود، این یک علامت واضح از مشکل در توزیع نیروی ترمز یا خرابی قطعات است. این وضعیت می‌تواند رانندگی را بسیار خطرناک کند، مخصوصاً در سرعت‌های بالا یا شرایط اضطراری.
دلایل اصلی کشیده شدن خودرو
-
گیر کردن کالیپر ترمز
-
اگر یک کالیپر به‌درستی باز یا بسته نشود، فشار ترمز فقط روی یک چرخ اعمال می‌شود و خودرو به همان سمت کشیده می‌شود.
-
-
سایش نامتقارن لنت‌ها
-
لنت‌های یک طرف زودتر ساییده می‌شوند (به دلیل کیفیت پایین یا نصب اشتباه) و همین عدم تعادل باعث کشیده شدن خودرو می‌شود.
-
-
مشکل در دیسک ترمز
-
تاب داشتن یا ضخامت نابرابر دیسک‌ها در دو طرف محور باعث می‌شود فشار ترمز یکسان نباشد.
-
-
کمبود یا نشتی روغن ترمز در یک سمت
-
مدار هیدرولیکی ترمز اگر نشتی داشته باشد یا هوا گرفته باشد، فشار در دو سمت یکسان نخواهد بود.
-
-
مشکل در سیستم تعلیق یا جلوبندی
-
خرابی سیبک‌ها، بوش‌ها یا کمک‌فنرها می‌تواند باعث انحراف خودرو در زمان ترمزگیری شود.
-
چرا خطرناک است؟
-
در سرعت بالا ممکن است خودرو از کنترل خارج شود.
-
احتمال برخورد با خودروهای مجاور در جاده یا لاین مخالف افزایش می‌یابد.
-
راننده مجبور می‌شود فرمان را به‌زور نگه دارد که خطر تصادف را چند برابر می‌کند.
چه باید کرد؟
-
بررسی کالیپر و اطمینان از عملکرد صحیح آن.
-
تعویض یا سرویس لنت‌ها به‌صورت جفتی (همزمان در هر دو چرخ).
-
بررسی دیسک از نظر تاب داشتن یا ضخامت نامناسب.
-
چک کردن سطح روغن ترمز و رفع هرگونه نشتی.
-
تست سیستم تعلیق و جلوبندی برای اطمینان از سلامت قطعات.
۵. پایین رفتن بیش‌ازحد یا نرم شدن پدال ترمز
نشانه چیست؟
وقتی پای خود را روی پدال ترمز می‌گذارید و پدال خیلی نرم است یا بیش‌ازحد پایین می‌رود، این یک هشدار جدی از خرابی در سیستم هیدرولیک ترمز است. در این حالت راننده برای متوقف کردن خودرو باید فشار بیشتری وارد کند و این یعنی کاهش ایمنی.
دلایل اصلی
-
وجود هوا در مدار هیدرولیک
-
اگر سیستم ترمز هوا گرفته باشد، فشار به‌طور کامل منتقل نمی‌شود و پدال نرم و اسفنجی می‌شود.
-
-
کمبود یا نشتی روغن ترمز
-
کم بودن سطح روغن یا نشت در مدار باعث پایین رفتن پدال می‌شود.
-
-
خرابی سیلندر اصلی ترمز (Master Cylinder)
-
اگر لاستیک‌ها و واشرهای داخلی سیلندر خراب شوند، فشار هیدرولیکی به‌درستی منتقل نمی‌شود.
-
-
سایش بیش‌ازحد لنت‌ها
-
لنت فرسوده باعث می‌شود پیستون کالیپر بیش‌ازحد بیرون بیاید و همین موضوع باعث پایین رفتن پدال می‌شود.
-
چرا خطرناک است؟
-
فاصله توقف خودرو به‌طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.
-
در شرایط اضطراری، ترمزگیری ممکن است کاملاً ناکارآمد شود.
-
ادامه رانندگی در این وضعیت می‌تواند منجر به از کار افتادن کامل ترمز شود.
چه باید کرد؟
-
سطح روغن ترمز را فوراً بررسی کنید و در صورت کمبود، علت نشتی پیدا شود.
-
در صورت نرم بودن پدال، سیستم باید هواگیری شود.
-
اگر مشکل از سیلندر اصلی باشد، باید تعویض یا تعمیر گردد.
- لنت‌ها و دیسک‌ها باید همزمان بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند.
-
۶. سفت شدن غیرعادی پدال ترمز
نشانه چیست؟
وقتی پدال ترمز بیش‌ازحد سفت و سخت می‌شود و برای متوقف کردن خودرو باید فشار زیادی وارد کنید، یعنی مشکلی جدی در مدار تقویت‌کننده یا مسیر هیدرولیک ترمز وجود دارد.
دلایل اصلی
-
خرابی بوستر ترمز (Brake Booster)
-
بوستر با کمک خلأ موتور باعث می‌شود پدال نرم‌تر شود. اگر خراب شود، پدال بسیار سفت خواهد شد.
-
-
مشکل در شیلنگ خلأ
-
ترک‌خوردگی یا نشتی در شیلنگ خلأ باعث از بین رفتن کمک بوستر و سفت شدن پدال می‌شود.
-
-
گرفتگی لوله‌ها یا مدار روغن ترمز
-
اگر مسیر هیدرولیک مسدود شود، فشار به‌درستی توزیع نمی‌شود و پدال به‌شدت سفت می‌شود.
-
-
خرابی کالیپرها یا گیر کردن پیستون‌ها
-
اگر کالیپر حرکت نکند یا پیستون‌ها گیر کنند، فشار در مدار افزایش می‌یابد و پدال سفت می‌شود.
-
-
استفاده از روغن ترمز نامناسب
-
روغن غیراستاندارد یا تاریخ‌گذشته می‌تواند باعث اختلال در عملکرد مدار شود.
-
چرا خطرناک است؟
-
راننده برای متوقف کردن خودرو باید فشار زیادی وارد کند → افزایش فاصله توقف.
-
در شرایط اضطراری (مثل ترمز ناگهانی) ممکن است خودرو به‌موقع نایستد.
-
ادامه رانندگی می‌تواند باعث خرابی کامل سیستم ترمز شود.
چه باید کرد؟
-
بررسی بوستر ترمز و شیلنگ خلأ برای نشتی یا خرابی.
-
بررسی مدار روغن ترمز و اطمینان از عدم گرفتگی.
-
تست سلامت کالیپرها و سرویس یا تعویض در صورت نیاز.
-
استفاده از روغن ترمز استاندارد (DOT3، DOT4 یا متناسب با دفترچه خودرو).
۷. روشن شدن چراغ هشدار ABS یا ترمز روی داشبورد
نشانه چیست؟
وقتی چراغ هشدار ABS یا چراغ ترمز (Brake Warning Light) روی صفحه کیلومتر روشن می‌شود، یعنی سیستم کنترلی تشخیص داده مشکلی در مدار ترمز وجود دارد. این چراغ‌ها از مهم‌ترین هشدارهای ایمنی خودرو هستند و نباید نادیده گرفته شوند.
دلایل اصلی روشن شدن چراغ ABS یا ترمز
-
کم بودن سطح روغن ترمز
-
پایین آمدن روغن ترمز به دلیل نشتی یا ساییدگی لنت‌ها.
-
-
خرابی سنسور ABS
-
هر چرخ سنسور مخصوص دارد و خرابی یا کثیف شدن آن باعث روشن شدن چراغ می‌شود.
-
-
مشکل در واحد کنترل ABS (ECU)
-
در خودروهای مدرن، خرابی یونیت ABS باعث می‌شود سیستم ضدقفل از کار بیفتد.
-
-
فرسودگی یا نصب اشتباه لنت‌ها
-
بعضی خودروها سنسور ساییدگی لنت دارند و با رسیدن لنت به حد مجاز چراغ هشدار فعال می‌شود.
-
-
اختلال در مدار برقی
-
فیوز سوخته، سیم‌کشی معیوب یا اتصال ضعیف می‌تواند دلیل این هشدار باشد.
-
چرا خطرناک است؟
-
در صورت روشن شدن چراغ ABS، سیستم ضدقفل از کار می‌افتد و خودرو در ترمزهای ناگهانی یا روی سطح لغزنده کنترل خود را از دست می‌دهد.
-
روشن شدن چراغ ترمز به معنی کاهش کارایی کل سیستم ترمز است که می‌تواند منجر به افزایش شدید فاصله توقف شود.
چه باید کرد؟
-
سطح روغن ترمز را بررسی کنید. اگر کم بود، علت نشتی باید پیدا و رفع شود.
-
سنسورهای ABS هر چرخ باید توسط مکانیک بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند.
-
اگر چراغ ترمز یا ABS روشن شد، نباید رانندگی طولانی ادامه دهید؛ خودرو باید سریعاً به تعمیرگاه منتقل شود.
۸. بوی سوختگی یا بوی تند لنت بعد از ترمزگیری
نشانه چیست؟
اگر بعد از چند بار ترمز گرفتن مخصوصاً در مسیرهای طولانی یا سراشیبی، بوی تند یا شبیه بوی سوختگی از چرخ‌ها به مشام برسد، این می‌تواند نشانه‌ی داغ شدن بیش‌ازحد لنت‌ها یا ایراد در سیستم ترمز باشد.
دلایل اصلی بوی سوختگی
-
ترمزگیری‌های شدید و مداوم
-
در سراشیبی‌ها یا رانندگی سنگین، استفاده مداوم از ترمز باعث افزایش دما و ایجاد بوی سوختگی می‌شود.
-
-
کیفیت پایین لنت یا استفاده از لنت تقلبی
-
مواد اولیه بی‌کیفیت در دماهای بالا سریع‌تر می‌سوزند و بوی نامطبوع ایجاد می‌کنند.
-
-
گیر کردن کالیپر
-
وقتی یک کالیپر قفل کند، لنت دائماً روی دیسک فشار وارد می‌کند و باعث داغ شدن و بوی سوختگی می‌شود.
-
-
تمام شدن لنت ترمز
-
وقتی لنت تمام شده باشد و فلز آن با دیسک در تماس باشد، علاوه بر صدا، بوی شدید سوختگی نیز تولید می‌شود.
-
-
روغن ترمز کهنه یا آلوده
-
روغن تاریخ‌گذشته یا آلوده انتقال فشار را مختل کرده و باعث اصطکاک بیش‌ازحد و داغ شدن لنت‌ها می‌شود.
-
چرا خطرناک است؟
-
بوی سوختگی نشانه‌ی افزایش شدید دمای سیستم ترمز است.
-
در این حالت احتمال Brake Fade یا کاهش کامل قدرت ترمز وجود دارد.
-
ادامه رانندگی در این وضعیت می‌تواند به خرابی دیسک و کالیپر منجر شود.
چه باید کرد؟
-
در صورت احساس بوی تند یا بوی سوختگی مداوم، خودرو باید سریعاً متوقف و سیستم ترمز بررسی شود.
-
استفاده از ترمز موتور در سراشیبی‌ها برای کاهش فشار روی لنت‌ها ضروری است.
-
در صورت مشاهده بوی شدید، بهتر است لنت‌ها و دیسک توسط مکانیک بازدید شوند و از اصالت برند لنت اطمینان حاصل شود.
۹. نشت روغن ترمز یا پایین بودن سطح آن
نشانه چیست؟
وقتی سطح روغن ترمز در مخزن پایین بیاید یا آثار چکه‌کردن روغن در اطراف چرخ‌ها یا زیر خودرو دیده شود، یعنی سیستم هیدرولیک ترمز دچار نشتی یا ضعف شده است. چون ترمز به‌صورت هیدرولیکی عمل می‌کند، کوچک‌ترین کاهش در سطح روغن می‌تواند کارایی کل سیستم را مختل کند.
دلایل اصلی نشت یا کمبود روغن ترمز
-
نشتی در شیلنگ‌ها یا لوله‌های هیدرولیکی
-
ترک‌خوردگی یا پوسیدگی شیلنگ‌ها باعث چکه‌کردن روغن می‌شود.
-
-
خرابی کالیپر یا سیلندر چرخ
-
آب‌بندی ضعیف پیستون‌ها یا سیلندرها می‌تواند منجر به نشت روغن شود.
-
-
تمام شدن لنت‌ها
-
با ساییدگی لنت‌ها، پیستون کالیپر بیشتر بیرون می‌آید و سطح روغن در مخزن پایین می‌رود.
-
-
خرابی سیلندر اصلی ترمز (Master Cylinder)
-
یکی از جدی‌ترین دلایل کاهش روغن، خرابی لاستیک‌ها و اورینگ‌های سیلندر اصلی است.
-
چرا خطرناک است؟
-
کمبود روغن مستقیماً باعث می‌شود فشار به لنت‌ها منتقل نشود.
-
فاصله توقف خودرو به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.
-
در صورت بی‌توجهی، ترمز به‌طور کامل از کار می‌افتد.
چه باید کرد؟
-
سطح روغن ترمز را به‌صورت دوره‌ای (مثلاً هر ۵ هزار کیلومتر) بررسی کنید.
-
در صورت مشاهده نشت یا کاهش سطح، علت باید سریعاً پیدا و رفع شود، نه اینکه فقط روغن اضافه شود.
-
همیشه از روغن ترمز استاندارد متناسب با خودروی خود (DOT3، DOT4 یا DOT5.1) استفاده کنید.
-
اگر نشتی جدی باشد، خودرو باید بلافاصله به تعمیرگاه منتقل شود و از رانندگی بیشتر خودداری کنید.
۱۰. افزایش فاصله توقف خودرو (کم شدن قدرت ترمز)
نشانه چیست؟
اگر هنگام ترمزگیری متوجه شدید خودرو مثل قبل سریع متوقف نمی‌شود و فاصله توقف افزایش پیدا کرده، یعنی سیستم ترمز کارایی کامل خود را از دست داده است. این مشکل به‌ظاهر ساده، یکی از خطرناک‌ترین علائم خرابی ترمز است.
دلایل اصلی کاهش قدرت ترمز
-
ساییدگی بیش‌ازحد لنت‌ها
-
لنت‌های نازک یا تمام‌شده اصطکاک کمتری تولید می‌کنند و قدرت توقف کم می‌شود.
-
-
داغ شدن بیش‌ازحد ترمز (Brake Fade)
-
در سراشیبی‌ها یا رانندگی طولانی، لنت‌ها و دیسک داغ شده و اصطکاک کاهش می‌یابد.
-
-
کمبود یا کهنگی روغن ترمز
-
روغن آلوده یا تاریخ‌گذشته انتقال فشار را ضعیف می‌کند و باعث کاهش عملکرد می‌شود.
-
-
خرابی بوستر یا سیلندر اصلی
-
اگر فشار هیدرولیکی درست منتقل نشود، پدال باید بیشتر فشار داده شود و خودرو دیرتر می‌ایستد.
-
-
کیفیت پایین یا تقلبی بودن لنت‌ها
-
لنت‌های بی‌کیفیت در دماهای بالا سریعاً خاصیت خود را از دست می‌دهند.
-
چرا خطرناک است؟
-
فاصله توقف بیشتر یعنی در شرایط اضطراری احتمال تصادف بسیار بالا می‌رود.
-
راننده احساس امنیت کاذب دارد و در لحظه حساس متوجه کاهش قدرت ترمز می‌شود.
-
ادامه رانندگی در این شرایط خطر مستقیم برای سرنشینان و سایر خودروها ایجاد می‌کند.
چه باید کرد؟
-
تعویض به‌موقع لنت‌ها و استفاده از برندهای معتبر.
-
سرویس منظم سیستم ترمز و هواگیری مدار هیدرولیک.
-
استفاده از ترمز موتور در سراشیبی‌ها برای کاهش فشار روی لنت‌ها.
-
بررسی کامل سیستم در صورت تکرار این مشکل و رفع علت اصلی.
جمع‌بندی
سیستم ترمز مهم‌ترین بخش ایمنی هر خودروست.
هرچند ممکنه راننده‌ها بعضی نشونه‌ها مثل صدای سوت یا لرزش پدال رو کم‌اهمیت بدونن،
اما این علائم می‌تونن نشانه خرابی جدی باشن. در این مقاله به ۱۰ علامت مهم خرابی ترمز اشاره کردیم:
از صدای سوت و صدای فلز به فلز گرفته تا روشن شدن چراغ ABS، بوی سوختگی و افزایش فاصله توقف.
بی‌توجهی به هر کدام از این نشانه‌ها می‌تونه
منجر به خرابی کامل سیستم ترمز، هزینه‌های سنگین تعمیر و حتی تصادفات خطرناک بشه.
بنابراین همیشه باید به‌محض مشاهده علائم هشدار، خودرو بررسی و قطعات معیوب تعویض شوند.
چرا شهر لنت؟
اگر قصد دارید خیالتان از بابت کیفیت و ایمنی راحت باشد، انتخاب لنت ترمز اصل و باکیفیت ضروری است. فروشگاه شهر لنت به‌عنوان یکی از معتبرترین مراکز تخصصی در ایران، مجموعه‌ای کامل از بهترین برندهای داخلی و خارجی مثل:
-
افورتیس (Afortis) – کیفیت صادراتی
-
های‌کیو (Hi-Q کره‌ای) – استاندارد OEM
-
پارس لنت صادراتی – مقرون‌به‌صرفه و مطمئن
-
امکو (EMCO) – محصول مشترک ایران و کره
-
الیگ (Elig) – تکنولوژی ژاپن
را با این مزایا عرضه می‌کند:
-
ضمانت اصالت کالا و پلمب شرکتی
-
ارسال سریع به سراسر کشور
-
مشاوره رایگان تخصصی
-
امکان خرید تکی و عمده
با خرید از شهر لنت، دیگر نگران صدای سوت، بوی سوختگی یا خرابی‌های ناگهانی نخواهید بود؛
چون لنتی که استفاده می‌کنید مطمئن، تست‌شده و اصل است.
نظرات کاربران